Өлүөхүмэ улууһун аатырбыт Аанньаах хочотугар күүтүүлээх Олоҥхо ыһыаҕа өрө көтөҕүллүүлээхтик буолан ааста. Быйылгы ыһыах тэрээһинигэр Хомус аан дойдутааҕы Түмэлэ уонна Киинэ анал сыаналаах туспа түһүлгэлэнэн, икки күннээх тэрээһиннэри үрдүк таһымнаахтык ыытта. Тэрийэр бөлөх маҥнайгы күн улахан дьоҥҥо аналлаах өрөспүүбүлүкэтээҕи «Дьүрүһүй, хоһуйар хомуһум”, иккис күн оҕолорго аналлаах улуустааҕы күрэҕи тэрийдэ. Сүрүн бирииһи – аан дойдутааҕы кылаастаах маастар Петр Осипов-Төлөн Уус оҥорбут хомуһугар Николай Потапов-Дабайар Уус үрүҥ көмүс хаа оҥорбутун түмэл бэйэтэ туруорда. Бу Кылаан бириис иһин 29 хомусчут, 7 ансаамбыл күөн көрсүстэ. Кыайыылааҕынан М.Н.Жирков аатынан музыкальнай колледж уһуйааччыта В.А.Степанова-Арчыына буолла.
Хомус аан дойдутааҕы Түмэлин уонна Киинин аатыттан Кылаан кыайыыгынан истиҥник эҕэрдэлиибит, Варвара Александровна! Уонна аҕыйах ыйытыыга эппиэттииргэр көрдөһөбүт.
Хомуһу кытта алтыһыыҥ хаһааҥҥыттан ыла саҕаламмытай?
Хомуска оҕо эрдэхпиттэн оонньуубун, дьиэ кэргэммэр ким да хомуска оонньообот да буоллар. Аан маҥнайгы хомуһум “Сардаана” фабрикаҕа оҥоһуллубут хомус этэ. Оскуола кэнниттэн М.Н.Жирков аатынан Дьокуускайдааҕы музыкальнай училищеҕа фольклор салаатыгар үөрэнэ киирбитим. Уһуйааччым Альбина Михайловна Дегтярева, аан дойду виртуоз хомусчута, киниттэн элбэххэ үөрэммитим. 4 сыл устата үөрэнэн хомус туһунан үгүһү-элбэҕи билбитим-көрбүтүм. “Айархаан” бөлөх тэриллэригэр тэҥҥэ үлэлэспитим, туохха да кэмнэммэт уопуту ылбытым. Үөрэхпин бүтэрэн баран музыкальнай колледжка (училищеҕа) уһуйааччынан үлэлии киирбитим, үлэлии-хамсыы сылдьабын.
Хомус кытта дириҥник алтыһар киһи быһыытынан бу дьикти инструмент туһунан туох санааны үллэстиэҥ этэй?
Хомус — өбүгэ тыынын илдьэ сылдьар дьикти абылаҥнаах инструмеммыт. Киһи түспэдийэн истэҕин аайы ону өйдүүрэ дириҥээн иһэр эбит. Хомуска оонньоон бардахха киһи этин сааһа арыллан, дорҕоон бэйэтинэн кутуллан тахсан иһэр туруга баар.
Хас сыанаҕа тахсыыҥ аайы уратытык тардаҕын дуу, эбэтэр эрдэттэн бэлэмнэниллибит нүөмэри көрдөрөҕүн дуу?
Концертарга эрдэттэн оҥоһуллубут айымньылары оонньуубун. Ол эрэн сырыы аайы син биир туох эрэ саҥа эбиллэн биэрэр.
Олоҥхо ыһыаҕар күрэххэ кытта бараргар кыайыыга эрэллээх этиҥ дуо?
Хас биирдии улахан конкурска кыттыы элбэх сыраны эрэйэр, долгуйуу да баар буолар. Бу конкурска мин эрдэттэн бэлэмнэммитим, онон кыайыыга эрэллээх кыттыыны ылбытым. Бары кыттыбыт хомусчуттарга ситиһиилэри баҕарыам этэ, хомус кутуллар дорҕоонун сайыннаран, тарҕатан иһиҥ.
Тарбахха баттанар хомуска бастыҥ уһуйааччылартан биирдэстэрэ буолаҕын, үлэлээбитиҥ тухары баһаам элбэх киһини үөрэттэҕиҥ
Үлэлиирим тухары 50-ча киһини анал идэлээх уһуйааччы гынан таһаарбытым: Алиса Саввинова (Долгунова), Артур Семенов уо. д. а. Үлэм таһынан баҕалаахтарга мастер-класс өрүү биэрэбин. Даҕатан эттэххэ хомус Гиннесс рекордун кинигэтигэр киирэригэр мэрия актовай саалатыгар 200-тэн тахса киһилээх маҥнайгы улахан маастар-кылаас ыыппытым.
Кыайыыны ылан, Кылаан бириискин тутан-хабан көрөн баран туох санааҕа кэллиҥ?
Олус үөрдүм, долгуйдум, ураты оҥоһуулаах бэлиэ бирииһи тутаммын. Ытыктыыр маастардарбыт оҥорбут харысхал бэлиэлээх үрүҥ көмүс оҥоһуктарын ылыым олохпор умнуллубат түгэн буолла. Хомус түмэлэ маннык эксклюзивнай оҥоһугу сүрүн бириис туруорара улахан болҕомтону тардыаҕын тардар. Түгэнинэн туһанан Олоҥхо ыһыаҕын тэрийээччилэригэр, Хомус түмэлин, киинин үлэһиттэригэр истиҥ махталбын этэбин.
Быйылгы ыһыах тэрээһинин туһунан туох санаалар баалларый?
Быйылгы ыһыах тэрээһинэ олус үчүгэй диэн бэлиэтиэхпин баҕарабын. Хомус күрэҕэр анаан анал түһүлгэ, хомус оҥоһуулаах сыана баар буолбута тэрийээччилэргэ да, кыттааччыларга дьоһун туругу олохтоото. Ытык-мааны ыалдьыттар да тоҕуоруйан аастылар, ол иһигэр Ил Дархан А.Николаев А.Н.Жирковтуун кэлэн көрдө-иһиттэ.
Айар үлэҕэр уонна туох сонун түгэннэр буоллулар?
Христина Таскина репертуарыттан «Хомус ырыата» (Мария Унарова тылларыгар) ырыатынан хореограф Сима Петровна Толстякова олус үчүгэй үҥкүүнү туруорбута. Анна Ивановна Томская салайааччылаах «Кыл Саха» төрүт дорҕоон бөлөҕө доҕуһуоллаан, «Эрэл» араас көлүөнэ үҥкүүһүттэрэ үҥкүүнэн киэргэтэн, аҕыйах хонуктааҕыта олус үчүгэй клип оҥордубут, интернет ситимигэр таһаардыбыт.
Варвара Александровна, истиҥ-аһаҕас кэпсэтииҥ иһин махтал, айар аартыгыҥ кэҥии турдун, аныгыс көрсүөххэ диэри!