Хомус түмэлигэр кулун тутар 12-ттэн муус устар 30 күнүгэр диэри «Хомус уонна тыл» диэн интегрированнай куурус буолан ааста. Кууруска хомуска тардыан баҕалаах оҕолор уонна улахан дьоннор дьарыктаннылар.

Куурус сыала-соруга: хомус тардыан баҕалаахтары түмүү, хомуска айымньы тардыы, хомус устуоруйатын кытта билсиһии, төрөөбүт тылынан саҥарары чочуйуу уонна тупсарыы. Куурус түөрүйэлиир чааһыгар Саха сириттэн көстүбүт былыргы хомустарын Кунсткамера хомустарын, үрүҥ көмүстээх хомустар, тимир уһаарыытын, М.Н. Жирков чинчийбит былыргы саха музыкальнай үнүстүрүмүөннэрин, А.В. Манжурьев «ыллыыр хомустарын» тустарынан, саха төрүт түүрдүү тылын устуоруйата хомуһу кытта сибээһэ о. да а. тиэмэлэргэ лиэксийэлэри иһиттилэр. Лиэксийэлэри тыл билимин дуоктара, Хомус түмэлин  бэрэсидьиэнэ.  И.Е. Алексеев, түмэл билимҥэ уонна сырдатыы үлэҕэ мэтэдииһэ К.П. Аммосова аахтылар.

Куурус быраактыкалыыр чааһыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин хомусчут-импровизатордара А.Г. Платонова, А.П. Деллохов, Т.А. Жиркова 1988 с. тахсыбыт И.Е. Алексеев «Искусство игры на якутском хомусе» препринигэр олоҕуран, саха хомуһугар тардыы ньымаларын араастарын кытта билиһиннэрдилэр уонна хомусчут Л.М. Борисова айбыт «Сайын» айымньытын хомуска тардарга үөрэттилэр.

Уваровская А.П., үлэ бэтэрээнэ, биэнсийэлээх:  Бэйэбин бу диэн уһулуччулаахтык ыллыыбын дуу, кэпсиибин дуу дэммэт буоламмын, хомуһу баһылыырга баҕа санаам үөскээбитэ ыраатта. Хомус түмэлигэр дьарык ыытылларын истэммин, холонон көрөргө санаммытым. Саастаах киһи буоларым быһыытынан, бастаан утаа биир дьарык икки чаас кэриҥэ буоларын «сылаалаах буолсу дуу» дии санаабытым. Үөрэхпит нэдиэлэҕэ биирдэ ыытыллар буолан, ыарырҕаппатым, син сөп курдук эбит. Кэлин оннубун булан, тэтимнээх дьарыкпыт олус чэпчэкитик ааста. Үөрэхпит чэрчитинэн, биһиэхэ хомус хаһан, хайдах үөскээбитин кэпсээбиттэрэ. Араас омук тус-туспа хомустаах буоларын билбитим. Хомойуох иһин, саха норуота хомуһун туһунан билиитэ кэмчи эбит. Ол да буоллар, К.П. Аммосова элбэх саҥаны, интэриэһинэйи кэпсээбитэ. Онтон саамай өйдөөн хаалбытым диэн хомуһу чинчийэр дьон, хомус оҥоһуута, уустар уонна кинилэр туттар сиэрдэрэ-туомнара буолар. Биир дьарыкпытыгар саха биллэр баай атыыһытыгар Гавриил Васильевич Никифоровка (Манньыаттаах уола) аналлаах быыстапканы көрбүппүт. Сүдү талааннаах, сатабыллаах өйдөөх, сахатын норуотун сайдыытыгар сүҥкэн кылааты киллэрбит киһи олорон ааспыт эбит. Мин сүрүн сыалым – хомуһу тардарга үөрэнии, ол эбэтэр күүстээх практика этэ. Биллэр хомусчуттары тэҥэ түмэл үлэһиттэрэ сатыыллара элбэх эбит. Хомуһу тардар араас ньымалары билэн-көрөн, сотору кэминэн отой үчүгэйдик сатыыр буолуом диэн эрэллээхпин. Бэйэм суоттуурга, ааҕан таһаарарга дьоҕурдаах буоламмын, А.Г. Платонова анал формула (бэлиэ) суруйан үөрэтэр ньыматын сөбүлээбитим. А.П. Деллохов быһаарарын, видеоҕа хоһуйарын истэр уонна үтүктэн көрөр эмиэ олус интэриэһинэй этэ. Иккиэн уһулуччу талааннаах эдэр дьон эбиттэр диэн сыаналаатым. Биһиги бөлөхпүтүгэр үһүө буолан дьарыктаммыт буоламмыт, уһуйааччыларбыт хас биирдиибитигэр тус-туһунан болҕомто уурбуттара, нууччалыы эттэххэ, «индивидуальный подход» буолан үөрэппиттэрин туспа бэлиэтиэхпин баҕарабын. 10 дьарык кэннэ хомуспун сөпкө тутан, ньымаларбын өйдөөн, сөпкө хомустуур буолбутум наһаа үчүгэй. Үөрэппит уһуйааччыларбар махтанан туран, хомустуур сатабылбын салгыы сайыннаран, өссө үрдүк чыпчааллары дабайар санаалаахпын.

Попова Дарияна, ученица 4 класса: Мне захотелось играть на хомусе, потому что хомус – особый народный инструмент саха, звучание хомуса очень необычное и интересное. Мне очень понравились занятия тем, что преподаватели объясняли все понятно, спокойно и с интересом. Теоретические занятия были занимательными и интересными, а практические занятия – понятными и доходчивыми. Здание музея очень красивое. В нём находится много уникальных экспонатов, которые не найти в других музеях. Желаю сотрудникам музея дальнейшего развития в своей сфере, большой любви и терпения к своему делу. Успехов и процветания вашему коллективу!

Егорова А.А., үлэ бэтэрээнэ, биэнсийэлээх: Уһуйааччыларбытыгар өссө төгүл махтал! Бэрт баҕайы хомус кууруһугар сырыттыбыт. Олус астынным.

Николаева К.Н., үлэ бэтэрээнэ, биэнсийэлээх: Бу дьыл кулун тутар 12 күнүттэн муус устар 30 күнүгэр дылы «Хомус уонна тыл» диэн сонун ааттаах куурус Хомус түмэлигэр буолан ааста. Барыта 7 киһи үөрэннэ: Акимова Анивера Андреевна «Саха сирэ» хаһыат эрэдээктэрэ, 6 кылаас үөрэнээччитэ Акимова Валерия, Егорова Анетта Андреевна, 3 кылаас үөрэнээччитэ Осмонов Аман, Николаева Клавдия Николаевна, Уваровская Альбина Прокопьевна сиэнинээн Попова Дарияналыын. Кууруһу салайан ыыппыт СР култууратын туйгуна, түмэл испэсэлииһэ Кия Павловна Аммосова тус бэйэтин саҥа бырайыагын олоххо киллэрэн, олус интэриэһинэй гына икки чаастан турар кууруһу тэрийдэ. Бастакы чааһыгар Кия Павловна былыр хомустар булуллубут устуоруйаларын туһунан, тимири ханна, хайдах, хаһан, туохтан уһааралларын, саха уустарын, дьахтар көмүс симэҕэ хомуһу кытта сибээһин, былыргы биһиги өбүгэлэрбит тылларын-өстөрүн туһунан о. да а. араас тиэмэлэргэ олус интэриэһинэйдик кэпсээтэ, хаартыскаларынан презентация көрдөттөөтө. Онон, хомуска уонна төрөөбүт тылбытыгар сыһыаннааҕы наһаа элбэҕи биллибит, иҥэриннибит. Куурус практическай чааһыгар хомуһу хайдах сөпкө тутарга, дорҕоону хайдах таһаарарга түмэл үлэһиттэрэ, импровизатор-хомусчуттар Алена Гавриловна Платонова, Айсен Петрович Деллохов, Туяра Анатольевна Жиркова үөрэтиллэр. Куурус быыһыгар Манньыаттаах уолун быыстапкатын көрдүбүт. Түгэнинэн туһанан, түмэл үлэһиттэригэр наһаа үчүгэй түгэни бэлэхтээбиттэригэр махталбын тиэрдэбин. Хаһан даҕаны хомуска оонньооботох киһи, биир бэйэм сүөм үрдээн, элбэх билии ыллым, хомус алыптаах  тыаһыгар уйдаран, оонньуурга да үөрэнним. Онон хомус тардар баҕа санаабыт туолла. Маннык куурустар өссө да тэриллэн,  дьоҥҥо-сэргэҕэ, эдэр ыччакка туһалаатыннар.

К.П. Аммосова, түмэл билимҥэ уонна сырдатыы үлэҕэ мэтэдииһэ